پی اچ متر یک دستگاه الکترونیکی است که برای اندازه گیری اسیدیته یا قلیایی محلول های مبتنی بر آب استفاده می شود. پی اچ متر از دو الکترود تشکیل شده است: یک الکترود اندازه گیری که حساس به یون های هیدروژن است و یک الکترود مرجع که پتانسیل ثابتی دارد. اختلاف پتانسیل بین دو الکترود نشان دهنده میزان پی اچ محلول است. در مدل هایی که امروز در بازار موجود هستند این دو الکترود تبدیل به یک الکترود گردیده است.
پی اچ متر در مقیاس 0 تا 14 اندازه گیری می کند. مقدار پی اچ کمتر از 7 نشان دهنده اسیدیته و مقدار پی اچ بیشتر از 7 نشان دهنده قلیایی محلول است. مقدار پی اچ 7 به معنای خنثی بودن محلول است.
اندازه گیری پی اچ محلول های مایع نسبتا ساده است و با قرار دادن الکترود ها در محلول و خواندن مقدار پی اچ از صفحه نمایش دستگاه انجام می شود. اما چه زمانی که بخواهیم پی اچ مواد جامد را اندازه گیری کنیم؟ مواد جامد مانند خاک، گوشت، مواد خوراکی، ماست، پنیر و غیره نیز می توانند اسیدی یا قلیایی باشند و این خاصیت بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی آنها تأثیر دارد. برای مثال، پی اچ خاک بر روی نوع و فعالیت میکروارگانیسم ها، جذب و دفع عناصر غذایی، تثبیت نیتروژن و غیره اثر می گذارد پی اچ گوشت بر روی رنگ، بو، طعم، بافت، ماندگاری و کیفیت میکروبی آن تأثیر دارد پی اچ مواد خوراکی بر روی خواص حسی، بافت، رنگ، ماندگاری، ارزش غذایی و ایمنی آنها اثر می گذارد.
برای اندازه گیری پی اچ مواد جامد نمی توان از الکترود های معمولی استفاده کرد. چرا که این الکترود ها برای تماس با محلول های مایع طراحی شده اند و نمی توانند با مواد جامد ارتباط برقرار کنند. برای این منظور باید از الکترود های خاصی استفاده کرد که به نوک تیز مجهز هستند. این الکترود ها با نوک مخروطی شکل خود می توانند به راحتی وارد مواد جامد شوند و پی اچ آنها را اندازه گیری کنند. الکترود های نوک تیز برای اندازه گیری پی اچ خاک، گوشت، پنیر، ماست، میوه، سبزیجات و غیره مناسب هستند.
در این مقاله قصد داریم به فواید استفاده از پی اچ متر با الکترود نوک تیز یا پی اچ متر جامدات برای اندازه گیری پی اچ مواد جامد بپردازیم و نحوه استفاده صحیح از آنها را توضیح دهیم. همچنین به معرفی چند مدل از این نوع پی اچ متر ها و ویژگی های آنها خواهیم پرداخت.
فواید استفاده از پی اچ متر با الکترود نوک تیز یا پی اچ متر جامدات
پی اچ متر با الکترود نوک تیز دارای چندین فایده هستند که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
- اندازه گیری مستقیم پی اچ مواد جامد: با استفاده از این نوع پی اچ متر ها نیازی به حل کردن ماده جامد در آب یا محلول بافر نیست. این کار زمان بر و دقت کمتری دارد و ممکن است باعث تغییر پی اچ ماده جامد شود. با الکترود نوک تیز می توان به راحتی و سریعا پی اچ ماده جامد را اندازه گیری کرد.
- دقت بالا در اندازه گیری پی اچ مواد جامد: الکترود نوک تیز با توجه به شکل و اندازه خود می تواند با سطح ماده جامد تماس بهتری برقرار کند و از تأثیر عوامل خارجی مانند هوا، گرد و غبار، رطوبت و غیره بر روی اندازه گیری جلوگیری کند. این الکترود ها همچنین دارای حساسیت بالایی هستند و می توانند تغییرات کوچک پی اچ را نشان دهند.
- انعطاف پذیری در اندازه گیری پی اچ مواد جامد: الکترود نوک تیز می تواند برای اندازه گیری پی اچ مواد جامد با خواص مختلف مانند سختی، نرمی، خشکی، تری، چسبندگی و غیره استفاده شود. این الکترود ها می توانند به صورت عمودی یا افقی وارد ماده جامد شوند و از نقاط مختلف آن پی اچ را اندازه گیری کنند.
نحوه استفاده از پی اچ متر با الکترود نوک تیز
برای استفاده صحیح و بهینه از پی اچ متر با الکترود نوک تیز یا به اصطلاح پی اچ متر جامدات باید چند نکته را رعایت کرد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
- کالیبراسیون پی اچ متر با الکترود نوک تیز یا پی اچ متر جامدات: قبل از هر اندازه گیری باید پی اچ متر را با استفاده از محلول های بافر با مقادیر پی اچ معلوم کالیبره کرد. این کار باعث می شود که پی اچ متر دقیق و صحیح کار کند و از خطاهای احتمالی جلوگیری شود. برای کالیبراسیون پی اچ متر باید از حداقل دو محلول بافر با مقادیر پی اچ مختلف استفاده کرد. معمولا از محلول های بافر با مقادیر پی اچ 4، 7 و 10 استفاده می شود.
- تمیز کردن الکترود: بعد از هر اندازه گیری باید الکترود را با آب مقطر یا محلول خاصی که برای این منظور تهیه شده است شستشو داد. این کار باعث می شود که الکترود از آلودگی ها و مواد زائد پاک شود و عمر آن افزایش یابد. همچنین باید از آسیب دیدن نوک الکترود در هنگام شستشو احتیاط کرد.
- ورود الکترود به ماده جامد: برای اندازه گیری پی اچ ماده جامد باید الکترود را به آرامی و با فشار مناسب وارد ماده جامد کرد. اگر ماده جامد خیلی سخت باشد می توان از یک سوراخ کننده یا یک سوزن استفاده کرد تا یک سوراخ کوچک در ماده جامد ایجاد کرد و سپس الکترود را در آن قرار داد. اگر ماده جامد خیلی نرم باشد می توان الکترود را به صورت مستقیم وارد ماده جامد کرد. باید از فشار زیاد بر روی الکترود خودداری کرد تا از آسیب دیدن آن جلوگیری شود.
- خواندن مقدار پی اچ: بعد از ورود الکترود به ماده جامد باید منتظر ماند تا مقدار پی اچ روی صفحه نمایش پی اچ متر ثابت شود. این ممکن است چند ثانیه یا چند دقیقه به طول بیانجامد. باید از جابجایی یا لرزش الکترود در هنگام اندازه گیری پرهیز کرد تا از خطا در خواندن مقدار پی اچ جلوگیری شود.
معرفی چند مدل از پی اچ متر با الکترود نوک تیز یا پی اچ متر جامدات
در بازار انواع مختلفی از پی اچ متر با الکترود نوک تیز وجود دارد که برای اندازه گیری پی اچ مواد جامد مناسب هستند. در این بخش به معرفی چند مدل از این نوع پی اچ متر ها و ویژگی های آنها خواهیم پرداخت. این مدل ها از جمله محصولاتی هستند که در سایت ما به فروش می رسند و می توانید با مراجعه به سایت ما اطلاعات بیشتری درباره آنها کسب کنید.
در ذیل چندین مدل از پی اچ متر با الکترود نوک تیز با کیفیت که توسط فروشگاه تجهیزات آزمایشگاهی روناکو پیشنهاد می گردد درج شده است:
پی اچ متر پرتابل پنیر مدل HI99165
pH متر قلمی نوک تیز مخصوص جامدات مدل 8694
پی اچ (pH) متر پرتابل/قابل حمل گوشت مدل HI99163
جهت مشاوره و استعلام با کارشناسان ما در ارتباط باشید.